Hoe bereid je jouw website voor op de European Accessibility Act?

De rol van automatische en handmatige tests

Introductie: European Accessibility Act

Inmiddels zijn er zes jaar verstreken sinds het akkoord van de European Accessibility Act (EAA)[1] door het Europees Parlement. Deze wet heeft als doel om het dagelijkse (digitale) leven van 80 miljoen gehandicapten en ouderen in Europa te verbeteren, aldus de website van de Europese Commissie[1]. Het gaat hier om mensen met kleine motorische of visuele beperking. Bepaalde aspecten, onder andere kleurcontrasten en tekstgroottes, zullen toegankelijker moeten worden, maar er wordt geen technische beperking opgelegd. Dit geeft ontwikkelaars de ruimte om innovatieve oplossingen te bedenken zonder vast te zitten aan strikte technische eisen.

Iedereen heeft weleens moeite met een website omdat de navigatie onduidelijk is of de tekst slecht leesbaar. De nieuwe wetgeving brengt hier verandering in. Dankzij de vernieuwde richtlijnen zal de gebruikerservaring sterk verbeteren, al vraagt dit om kleine beperkingen in ontwerp en ontwikkeling.

Vanuit het oogpunt van de ontwikkelaar lijkt de berg werk echter groter te worden. Naast de standaard acceptatiecriteria komt daar een extra stap bij: het controleren van designs en code op toegankelijkheid. Heb je de “alt”-tekst van een afbeelding toegevoegd? Zit er een “aria-labelledby” tag op je invoerveld? Gelukkig hoeven ontwikkelaars dit niet volledig handmatig te doen. Er zijn tools die toegankelijkheid automatisch testen, waardoor deze extra taak minder tijd kost.

In deze blog leg ik kort uit wat de European Accessibility Act betekent, welke extra werkzaamheden dit met zich meebrengt en hoe je deze kunt vereenvoudigen met automatische toegankelijkheidtests. Een aanrader als je een web applicatie aan het bouwen bent binnen de Europese Unie en moet voldoen aan de nieuwe toegankelijkheidswetgeving. Ik geef hands on tips om jouw website gebruiksvriendelijker te maken!

1. Wat houdt de European Accessibility Act (EAA) in?

Op 28 juni 2025 trad de European Accessibility Act (EAA) in werking. Deze wet is opgesteld door het Europees Parlement om de digitale toegankelijkheid binnen de EU te verbeteren[2]. Bedrijven die producten of diensten aanbieden – denk aan websites, mobiele apps, e-commerceplatforms, geldautomaten, en meer – moeten vanaf dat moment voldoen aan duidelijke toegankelijkheidsrichtlijnen.

Het doel? Eén set regels voor de hele EU. Dat maakt het makkelijker voor bedrijven die in meerdere landen actief zijn. De handhaving ligt bij de lidstaten zelf, en wie niet voldoet, loopt het risico op boetes of sancties.Wat houdt dat concreet in? Digitale producten en diensten moeten goed te bedienen zijn met een toetsenbord of spraak, duidelijke en eenvoudige taal gebruiken, compatibel zijn met schermlezers en andere ondersteunende technologie, en – waar nodig – ondertiteling, audiodescriptie of alternatieve tekst bieden. Deze eisen zijn gebaseerd op de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG). Hierbij is het de bedoeling dat er minimaal wordt voldaan aan niveau AA.

Er zijn ook uitzonderingen, welke ik niet in detail zal toelichten. Ze staan uitgebreid beschreven op het web mocht je als lezer daar belang bij hebben. Daarnaast hebben bestaande websites een tijdsbestek van 5 jaar om aan de nieuwe richtlijnen te voldoen. Sowieso is het interessant om je websites toegankelijk te maken om de gebruikerservaring te verbeteren

Uiteindelijk opent de EAA de deur naar nieuwe kansen. Door digitale producten toegankelijker te maken, bereik je een breder publiek en verhoog je de klanttevredenheid.

2. Waarom alleen automatische tests niet voldoende zijn

Om te beginnen kun je als bedrijf ervoor kiezen om je website automatisch te laten testen op toegankelijkheid. Daarvoor kun je gebruikmaken van populaire tools zoals Lighthouse, Axe en WAVE. Deze tools kunnen onder andere contrastproblemen, ontbrekende “alt” -teksten, “aria”-attributen en tal van andere toegankelijkheidsproblemen in je website detecteren. Meer informatie over deze tools kan je nalezen op hun eigen websites.

Bij onze klant TLN ben ik onder andere bezig geweest met het uitzoeken van hoe deze tools precies werken. In de browser kun je bijvoorbeeld WAVE als extensie installeren. Deze extensie toont direct op de pagina de pijnpunten en geeft aan wat er moet worden verbeterd. Als developer helpt het mij enorm om te zien waar op de pagina de fout zich voordoet, omdat ik dan precies in de code kan achterhalen waar de aanpassing nodig is.

Een ander voorbeeld van een basisaanpak voor automatische tests is het schrijven van end-to-end (e2e) tests in de tool Cypress, in combinatie met Axe. Met een plug-and-play-opzet heb je snel je eerste test gebouwd, en kun je de verschillende commando’s van de Axe-plugin aanroepen om de toegankelijkheid van je pagina te controleren. Met een handige, zelfgeschreven functie kun je bovendien bepalen hoe je de bevindingen wilt loggen. Zo heb je in een handomdraai je eerste toegankelijkheidstest op papier staan.

Ook dit heb ik inmiddels toegepast in onze applicaties, zodat toegankelijkheidsissues al in de pipeline kunnen worden afgevangen. Hierdoor spoor je problemen eerder op en is er uiteindelijk minder nazorg nodig.

Maar ook deze tools hebben gebreken. De gebruiksvriendelijkheid voor screenreader-gebruikers wordt hier bijvoorbeeld niet mee afgetest.

3. De rol van handmatige toegankelijkheidstests

Toegankelijkheid is dus niet volledig af te testen door alleen het gebruik van een browsertool of end-to-end-tests. Het is dus belangrijk om ook de toegankelijkheid handmatig te testen. Iemand die gebruik maakt van een screenreader heeft er bijvoorbeeld belang bij dat alle elementen netjes worden voorgelezen. En ook kan een tool niet bepalen wat een logische volgorde van content is. Om dit soort problemen te vinden binnen de website, kan het als ontwikkelaar handig zijn om een soort checklist te hebben die je bij langs kan lopen tijdens het ontwikkelen. En om jullie niet met lege handen weg te laten gaan, staat hieronder een basis voor een checklist beschreven:

Basis checklist voor handmatige toegankelijkheidstests:

Algemeen

• De gebruiker kan door de website navigeren met behulp van het toetsenbord.
• De website schaalt mee met de schermresolutie van de gebruiker.

Visueel en contrast

• De tekst is schaalbaar naar 200% grootte.
• De website bevat geen flitsende of knipperende content.

Navigatie

• De navigatie op de website is consistent.
• De focusstijl op de website is zichtbaar.
• De tabvolgorde op de website heeft een logische volgorde (zonder gebruik van de muis).
• De website biedt de mogelijkheid om terug te navigeren naar de homepagina.

Inhoud en structuur

• De linkteksten zijn beschrijvend.
• De volgorde van de broncode klopt met de visuele volgorde.

Formulieren

• De foutmeldingen zijn zichtbaar en duidelijk.
• De verplichte velden zijn aangeduid.
• De instructies voor invoer zijn aanwezig.

Afbeeldingen en media

• De video’s bevatten ondertiteling.
• Het geluid start niet automatisch.

Interactie en componenten

• De UI-elementen zijn te bedienen met het toetsenbord.
• De website heeft server-side validatie.

Screenreader test

• De website is te gebruiken met een screenreader.

4. Hoe begin je vandaag al met toegankelijkheid?

Allereerst is het goed om te zeggen dat niet alles in één keer hoeft. Als bedrijf heb je immers nog vijf jaar om te voldoen aan de nieuwe regelgeving rondom toegankelijkheid, mits het geen nieuwe website betreft. Ben je wel een nieuwe website aan het ontwikkelen, dan moet je vóór de livegang de toegankelijkheid controleren. Maar hoe begin je daaraan als je hier in het ontwikkelproces nog niet mee bezig was?

Stap 1: Gebruik gratis tools om een eerste scan uit te voeren

Er zijn veel handige tools beschikbaar om een eerste toegankelijkheidsscan van je website te doen. Uiteindelijk begint de toegankelijkheid bij het ontwerpproces!

Voorbeeld: Browsers hebben een handige extensie genaamd WAVE, die direct de toegankelijkheidsproblemen in beeld brengt.

Stap 2: Zorg dat ontwikkelaars, designers en content creators betrokken zijn bij toegankelijkheid

Plan sessies met de betrokkenen om bewustwording te creëren op alle vlakken en gezamenlijk aan toegankelijkheid te werken.

Voorbeeld: De applicaties binnen het IT landschap bij TLN zijn onderworpen aan een eerste toegankelijkheidsscan met de extensie WAVE, die eerder in deze blog al was benoemd. Hierin zijn vooral technische implementaties, kleur contrasten en toetsenbord support mee af te vangen.

Stap 3: Maak een plan!

Misschien wel de meest voor de hand liggende stap: een plan is het halve werk. Zo kun je gestructureerd en tijdsgebonden werken aan de toegankelijkheid van al jullie apps en websites.

Conclusie

De toegankelijkheidswetgeving zorgt ervoor dat webapplicaties gebruiksvriendelijker worden en door een breder publiek te gebruiken zijn. Voor de developer levert dit echter meer werk op. Gelukkig kun je met behulp van handige tools een groot deel van dit extra werk geautomatiseerd uitvoeren. Daarnaast blijven handmatige tests noodzakelijk om te controleren of de website voldoet aan de gestelde eisen vanuit de overheid, maar ook of de website goed bruikbaar is met een screenreader. Hopelijk helpt deze blog je om een begin te maken met het toegankelijk maken van jouw webapplicatie!

Natuurlijk kun je veel inzichten verkrijgen uit deze toegankelijkheidstests, zowel geautomatiseerd als handmatig uitgevoerd. Maar naast de regels die door de overheid worden opgelegd en waaraan onze software moet voldoen, is het belangrijkste uitgangspunt dat de gebruikerservaring in de webapplicatie positief is. Uiteindelijk is het de klant die je tevreden wilt houden. Het gaat altijd om meer dan alleen een checklist die je afvinkt — wees je daar bewust van.

Tot slot wil ik meegeven dat je op elk moment kunt beginnen met het testen op toegankelijkheid, al is het maar met een simpele scan via een online tool. Controleer of jij moet voldoen aan de nieuwe wetgeving, en ga alvast van start!

[1] https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/policies/justice-and-fundamental-rights/disability/union-equality-strategy-rights-persons-disabilities-2021-2030/european-accessibility-act_en

[2] https://www.digitoegankelijk.nl/wetgeving/european-accessibility-act